Sản lượng điện trên toàn thế giới từ than đạt mức cao kỷ lục vào năm 2023, trong khi xuất khẩu than nhiệt cũng lần đầu tiên vượt 1 tỷ tấn do việc sử dụng than trong các hệ thống điện tiếp tục tăng bất chấp những nỗ lực rộng rãi nhằm cắt giảm nhiên liệu hóa thạch.
Sản lượng nhiệt điện than là 8.295 terawatt giờ (TWh) tính đến tháng 10, tăng 1% so với cùng kỳ năm 2022 và là mức cao nhất được ghi nhận, theo tổ chức tư vấn môi trường Ember.
Dữ liệu theo dõi tàu từ Kpler cho thấy, Tổng xuất khẩu than nhiệt là 1,004 tỷ tấn trong cả năm, tăng 62,5 triệu tấn, tương đương 6,6% so với năm 2022.
Theo Ember, lượng khí thải từ sản xuất điện đốt than cũng đạt mức cao mới cho đến tháng 10/2023, đạt 7,85 tỷ tấn carbon dioxide và các loại khí tương đương, nhiều hơn khoảng 66,7 triệu tấn so với cùng kỳ năm 2022.
Việc tiếp tục mở rộng sử dụng than và tăng phát thải cung cấp một lời nhắc nhở rõ ràng cho các nhà theo dõi khí hậu rằng nhiên liệu năng lượng gây ô nhiễm cao vẫn không thể thiếu trong các hệ thống điện quan trọng ngay cả khi năng lượng mặt trời, gió và các nguồn năng lượng sạch khác được triển khai với tốc độ kỷ lục.
CHÂU Á NGÀY CÀNG TRỞ THÀNH TRUNG TÂM
Dấu ấn của việc khai thác và xuất khẩu than và việc sử dụng nó trong sản xuất điện tập trung chủ yếu ở châu Á, vì nhiều nơi khác trên thế giới bao gồm châu Âu và Bắc Mỹ đã áp dụng các biện pháp để giảm dần việc sử dụng than cho năng lượng.
Nhưng ngay cả khi khu vực địa lý sử dụng và thương mại than đang bị thu hẹp, khối lượng khai thác, xuất khẩu và tiêu thụ hoàn toàn trong các nhà máy điện vẫn trên quỹ đạo tăng.
Indonesia là nước xuất khẩu than nhiệt hàng đầu vào năm 2023, xuất khẩu kỷ lục 505,4 triệu tấn trong năm, tăng 54 triệu tấn, tương đương 12% so với mức của năm 2022.
Lần đầu tiên, Indonesia chiếm hơn một nửa tổng số lô hàng than nhiệt trong vòng một năm dương lịch vào năm 2023, dữ liệu của Kpler cho thấy.
Úc là nước xuất khẩu than nhiệt lớn thứ hai, xuất khẩu 198 triệu tấn, tăng 12,5 triệu tấn (7%) so với năm trước.
Nga, Nam Phi và Colombia cũng là những nhà xuất khẩu đáng chú ý, lần lượt vận chuyển 103 triệu tấn, 60 triệu tấn và 51 triệu tấn vào năm ngoái.
Về mặt nhập khẩu, Trung Quốc là khách hàng mua than nhiệt hàng đầu, nhận kỷ lục 325 triệu tấn, cao hơn 109 triệu tấn so với tổng số của năm 2022.
Ấn Độ là nhà nhập khẩu lớn thứ hai (172 triệu tấn), tiếp theo là Nhật Bản (109 triệu tấn), Hàn Quốc (80 triệu tấn) và Đài Loan (51 triệu tấn).
Các nhà nhập khẩu đáng chú ý khác bao gồm Philippines (37 triệu tấn) và Việt Nam (31 triệu tấn), cả hai đều ghi nhận mức tăng 2 con số phần trăm một cách mạnh mẽ trong nhập khẩu hàng năm.
BUỘC PHẢI KÉO DÀI MẶC DÙ KHÔNG CÒN PHÙ HỢP
Tại các quốc gia nhập khẩu than lớn, sản lượng điện đốt than tăng trong năm ở Trung Quốc, Ấn Độ, Philippines, Thổ Nhĩ Kỳ và Việt Nam, dữ liệu của Ember cho thấy.
Sản lượng nhiệt điện than giảm 8,2% ở Nhật Bản và 4% ở Hàn Quốc, nhưng những mức giảm đó gần như được bù đắp bởi sự gia tăng chỉ riêng ở Việt Nam vào năm ngoái.
Trên toàn cầu, khoảng 82% tổng sản lượng điện đốt than xảy ra ở châu Á vào năm 2023, tăng từ mức trung bình khoảng 75% vào năm 2019, theo Ember.
Thị phần sử dụng và nhập khẩu than của châu Á sẽ tiếp tục tăng khi các khu vực khác tiếp tục giảm tiêu thụ than.
Nhưng tổng khối lượng nhập khẩu và tiêu thụ than của châu Á cho sản xuất điện cũng có vẻ sẽ tiếp tục tăng, đặc biệt là ở các nền kinh tế lớn và đang phát triển nhanh như Trung Quốc, Ấn Độ, Việt Nam, Philippines và Indonesia, nơi các nguồn năng lượng giá rẻ vẫn rất quan trọng đối với khả năng cạnh tranh của ngành.
Các quốc gia này cũng cam kết tăng mạnh trong việc triển khai các nguồn năng lượng tái tạo, nhưng trong thời gian tới, họ có vẻ sẽ tiếp tục hướng tổng lượng sử dụng than và khí thải lên tầm cao hơn nữa.
Nguồn: Reuters (Báo cáo của Gavin Maguire; Chỉnh sửa bởi Tom Hogue)