IEA gia tăng ước tính mức tăng trưởng nhu cầu xăng dầu năm 2024, yếu tố chính là nhiên liệu tàu biển
Việc chuyển hướng ra khỏi Biển Đỏ đang bắt đầu tác động đến nhu cầu dầu nhiên liệu - (Ảnh: Jim Allen/FreightWaves)
Việc chuyển hướng vận chuyển khỏi Biển Đỏ và Kênh đào Suez cũng như khu vực xung quanh Mũi Hảo Vọng phía nam châu Phi đang bắt đầu gây ảnh hưởng đến nhu cầu xăng dầu toàn cầu, nội dung này được đề cập trong báo cáo hàng tháng của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA).
Báo cáo tháng 3 của IEA, công bố hôm thứ năm (ngày 07-03), cho thấy nhu cầu nhiên liệu dùng cho tàu biển đã tăng lên do tàu phải chuyển hướng nguyên nhân do các cuộc tấn công của quân Houthi vào các tàu chở hàng, hiện sự việc này đang gây ra tác động ảnh hưởng đến việc đo lường nhu cầu dầu trên thị trường. Sự kết hợp giữa các yếu tố đề cập bên trên cùng với những quan sát từ IEA cho biết mức tăng trưởng nhu cầu dầu tại Mỹ khá vững chắc, khiến họ phải gia tăng ước tính lượng cung/cầu dầu trên thị trường, các quan sát chặt chẽ của IEA chỉ ra rằng nhu cầu dầu cao hơn gần 120.000 thùng/ngày so với những dự báo đã đưa ra chỉ một tháng trước.
Trong tháng 2, IEA đưa ra mức dự kiến nhu cầu xăng dầu toàn cầu vào năm 2024 sẽ là 103 triệu thùng/ngày. Một tháng sau đó, họ lại đưa ra mức dự báo lên tới 103,18 triệu thùng/ngày.
Mức tiêu thụ toàn cầu theo ước tính hiện tại của IEA cho năm 2023 là 101,84 triệu thùng/ngày. Số liệu này có thể bị sửa đổi khi có thêm dữ liệu bổ sung.
Mức tăng nhu cầu hàng năm ước tính trong quý đầu tiên là một yếu tố quan trọng dẫn đến sự gia tăng ước tính tổng thể về mức tăng nhu cầu dự kiến trong quý đầu tiên và cả năm. (Điều này có nghĩa là nhu cầu xăng dầu thực tế trong quý đầu tiên đã vượt quá mong đợi của IEA, dẫn đến việc họ phải điều chỉnh lại dự báo cho cả năm.
Nhu cầu dầu toàn cầu trong Quý I-2024 dự kiến sẽ cao hơn khoảng 1,7 triệu thùng/ngày so với Quý I-2023. (Điều này có nghĩa là, nếu so sánh với mức tăng nhu cầu dầu toàn cầu cả năm thì lượng dầu tiêu thụ hàng ngày theo dự đoán sẽ tăng 1,7 triệu thùng vào năm 2024 so với năm 2023. Cụ thể là hơn 102 triệu thùng/ngày trong năm 2024 và chỉ hơn 100 triệu thùng/ngày cho năm 2023). Tốc độ tiêu thụ dầu trong Quý I-2024 còn cao hơn mức 1,34 triệu thùng/ngày, là mức tăng dự kiến đối với nhu cầu tiêu thụ dầu toàn cầu trong cả năm.
Số liệu của Singapore cho thấy sức mạnh của nhu cầu dầu nhiên liệu
Nhu cầu vận chuyển cho các chuyến đi dài hơn để tránh Biển Đỏ và Kênh đào Suez là lý do chính khiến ước tính mức tiêu thụ dầu nhiên liệu sẽ tăng lên. IEA cho biết: “Khi việc chuyển hướng vận chuyển có vẻ sẽ tiếp tục diễn ra trong tương lai gần, chúng tôi đã nâng cao triển vọng cung cấp dầu nhiên liệu vào năm 2024, chủ yếu dành cho Singapore”.
Việc đo lường nhu cầu dầu nhiên liệu cho tàu thuyền luôn là một trong những nhiệm vụ khó khăn hơn đối với các nhà phân tích xu hướng cung/cầu vì tính chất phi tập trung khi rất nhiều địa điểm có thể diễn ra hoạt động cấp nhiên liệu.
Theo IEA, việc đưa ra các ước tính về nhu cầu dầu toàn cầu tăng cao hơn, phần lớn là căn cứ vào nhu cầu dầu nhiên liệu, dường như dựa chủ yếu vào dữ liệu của Singapore, dữ liệu này minh bạch và theo IEA chiếm khoảng 25% nhu cầu nhiên liệu toàn cầu.
IEA cho biết có 3.751 tàu cập cảng Singapore trong tháng 01, mức cao nhất mọi thời đại. Cơ quan này cho biết: “Cuộc khủng hoảng Biển Đỏ đang làm thay đổi giao thông đường biển trên quy mô toàn cầu”. “Các tàu tránh kênh đào Suez đang thực hiện hành trình dài hơn quanh Mũi Hảo Vọng, trong nỗ lực bù đắp cho khoảng thời gian dài hơn bằng cách tăng tốc độ di chuyển, đây được coi là yếu tố đóng vai trò làm gia tăng mức tiêu thụ nhiên liệu.”
Nhưng trong khi tất cả các cảng khác cung cấp khối lượng nhỏ hơn Singapore - báo cáo cho biết Rotterdam, Hà Lan, đứng thứ 2 với khoảng 1/4 nguồn cung của Singapore - thì dữ liệu cho thấy không phải tất cả đều theo sau sự gia tăng của Singapore.
Doanh số bán dầu nhiên liệu tại Rotterdam đã giảm 26% so với cùng kỳ trong Quý IV, căn cứ vào dữ liệu gần đây nhất hiện có, nhưng đó là trước khi việc chuyển hướng tàu khỏi Biển Đỏ bắt đầu thực hiện một cách nghiêm túc.
Nhưng doanh số bán dầu nhiên liệu tại Fujairah, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, đã tăng 6% so với cùng kỳ vào tháng Giêng. IEA cho biết doanh số bán hàng ở Panama trong tháng đó là mức thấp nhất trong 3 năm do lưu lượng qua kênh Panama bị hạn chế do mực nước thấp liên quan đến hạn hán.
Một trong những tác động lớn nhất của việc chuyển hướng Biển Đỏ là sự gia tăng lượng tồn kho thuộc danh mục được đặt tên là Dầu trên Nước (Oil on Water), điều này giống như: dầu trên các tàu đang quá cảnh hoặc được lưu trữ trên tàu chở dầu. Theo IEA, tổng số đó đã tăng 115 triệu thùng kể từ giữa năm ngoái và phần lớn trong số đó đến vào tháng trước.
IEA cho biết “Dầu trên mặt nước (chỉ tính trong tháng 2) đã tăng 85 triệu thùng khi các cuộc tấn công liên tục của tàu chở dầu ở Biển Đỏ đã làm chuyển hướng nhiều hàng hóa quanh Mũi Hảo Vọng hơn”. “Với gần 1,9 tỷ thùng tính đến cuối tháng 2, giá dầu trên mặt nước đạt mức cao thứ hai kể từ đỉnh điểm của đại dịch Covid-19.”
Theo IEA, mức tăng tổng thể về mức tiêu thụ nhiên liệu dư thừa trong năm nay, 95% trong số đó là từ nhiên liệu đốt, là 212.000 thùng/ngày. Tác động của việc khai thác nhiên liệu đối với con số đó có thể được nhìn thấy bởi thực tế là ngoài nhiên liệu máy bay phản lực, mức tiêu thụ sản phẩm chưng cất giữa - chủ yếu là dầu diesel - dự kiến sẽ chỉ tăng 230.000 thùng mỗi ngày, mặc dù mức tiêu thụ sản phẩm chưng cất giữa là khoảng 4 lần so với nhiên liệu cặn.
Mặc dù các hoạt động mua bán thực tế đang diễn ra trên thị trường dầu diesel ở Mỹ không quá thắt chặt, bằng chứng là sự chênh lệch giữa dầu diesel có hàm lượng lưu huỳnh cực thấp trên sàn giao dịch hàng hóa CME và thùng dầu vật chất ở các thị trường như Bờ Vịnh, IEA cho biết họ thấy các yếu tố cơ bản mạnh mẽ đối với dầu diesel châu Âu.
IEA cho biết điều đó có thể sẽ khuyến khích các nhà máy lọc dầu ở châu Âu sản xuất nhiều dầu diesel nhất có thể. Theo IEA “Trong ngắn hạn, lượng dầu thành phẩm tồn kho ở châu Âu thắt chặt, đáng chú ý nhất là các sản phẩm chưng cất trung gian, làm tăng cơ hội cho các nhà máy lọc dầu trong khu vực sẽ tiếp tục được hưởng lợi từ sự sụt giảm sản lượng chưng cất trung gian lành mạnh do châu Âu vẫn phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu từ các nguồn phía Đông Suez”. “Sự gián đoạn kéo dài đối với dòng chảy thương mại toàn cầu và nhu cầu đi lại qua Mũi Hảo Vọng hiện nay, có thể sẽ hỗ trợ cho sự sụt giảm nhiên liệu diesel và nhiên liệu máy bay phản lực của châu Âu trong những tháng tới.”
Hoa Kỳ giúp thúc đẩy nhu cầu
Khi gia tăng mức dự báo tăng trưởng đối với mức tiêu thụ cao hơn trong quý đầu tiên và cả năm, IEA không chỉ dựa vào dầu nhiên liệu. Các dự báo này cũng được thúc đẩy bởi ước tính về mức tiêu thụ của Hoa Kỳ, dựa vào những căn cứ sát thực được đưa ra để đánh giá nền kinh tế Mỹ
Nhưng triển vọng của nền kinh tế Mỹ không chỉ xét đến góc độ nhiên liệu vận tải. Cơ quan này cho biết nhu cầu của Hoa Kỳ đã được thúc đẩy nhờ nguồn cung cấp ethane “cực kỳ mạnh mẽ”, được sử dụng làm nguyên liệu hóa dầu.
Sản lượng ethane của Hoa Kỳ, được sử dụng để sản xuất ethylene, nguyên liệu cơ bản trong các hoạt động hóa dầu, là 2,612 triệu thùng/ngày trong tháng 12, theo dự liệu cập nhật mới nhất. 05 năm trước, hồi tháng 11 năm 2018, sản lượng đó là 1,73 triệu thùng/ngày.