Giá than tăng vào năm 2021, và năm 2022 là một dấu hiệu tích cực khác khi nhu cầu về than tăng do cuộc khủng hoảng năng lượng.
Tuy nhiên, với việc áp dụng năng lượng tái tạo tiếp tục phát triển khi các chính phủ thúc đẩy tìm kiếm các nguồn năng lượng sạch hơn, nhiều người tự hỏi điều gì có thể xảy ra tiếp theo đối với than. Bài viết dưới đây giúp bạn tìm hiểu thêm về hiệu quả của than vào năm 2022, cũng như những gì các chuyên gia dự đoán trong thời gian sắp tới.
Giá than nhiệt, được sử dụng rộng rãi trong các nhà máy điện để sản xuất điện, đầu năm giao dịch tăng do nguồn cung thắt chặt và cuộc chiến của Nga ở Ukraine đã ảnh hưởng đến lĩnh vực này.
“Cuộc chiến đặt ra rủi ro trực tiếp đối với nguồn cung của Nga thông qua thiệt hại đối với cơ sở hạ tầng và vận tải biển và rủi ro gián tiếp thông qua các lệnh trừng phạt của phương Tây”, các nhà phân tích của FocusEconomics giải thích hồi tháng 3. “Do đó, cả hạn ngạch xuất khẩu đang diễn ra của Indonesia và chiến tranh đã thúc đẩy triển vọng nhu cầu đối với than của Úc”.
Tương tự, giá than luyện kim tăng do cuộc chiến Nga và Ukraine. Than luyện kim, còn được gọi là than cốc, được sử dụng để sản xuất than luyện cốc, nguồn carbon chính được sử dụng trong sản xuất thép.
“Điều này diễn ra trong bối cảnh thị trường vốn đã thắt chặt, với sản xuất than ở Úc tiếp tục bị ảnh hưởng bởi các trận mưa lớn cộng với sự gián đoạn nguồn cung và xuất khẩu than của Indonesia vẫn bị hạn chế bởi hạn ngạch”, theo các nhà phân tích của FocusEconomics cho biết.
Bất chấp những cam kết đạt mức phát thải ròng bằng không, cuộc chiến đang diễn ra đã khiến giá dầu và khí đốt tăng vào năm 2022, từ đó khiến nhiều quốc gia tăng sử dụng than bất chấp các cam kết về năng lượng sạch.
Ngoài ra, sản xuất than tại Úc tiếp tục bị ảnh hưởng bởi thời tiết ẩm ướt và sự vắng mặt của công nhân liên quan đến COVID-19. Úc là nhà sản xuất than lớn thứ 5 cũng như nhà xuất khẩu lớn thứ 2, và có trữ lượng lớn thứ 3 trên thế giới. “Trong khi đó, các đề xuất cấm vận của EU đối với than của Nga có nghĩa là giá có thể sẽ duy trì ở mức cao trong thời gian tới”, FocusEconomics cho biết trong một báo cáo hồi tháng 5.
Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), dòng chảy thương mại truyền thống của than đã bị gián đoạn vào năm 2022, với giá tăng vọt và nhu cầu sẽ tăng 1,2%, đạt mức cao nhất mọi thời đại và lần đầu tiên vượt qua ngưỡng 8 tỷ tấn (MT).
“Than được sử dụng trong sản xuất điện, lĩnh vực tiêu thụ lớn nhất, dự kiến sẽ chỉ tăng hơn 2% vào năm 2022″, tổ chức liên chính phủ lưu ý. “Ngược lại, tiêu thụ than trong công nghiệp dự kiến sẽ giảm nhiều hơn 1%, chủ yếu do sản lượng sắt thép giảm trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế”.
Mặc dù giá cả tăng đột biến có thể khiến nhiều người tự hỏi liệu các khoản đầu tư vào lĩnh vực này có tăng mạnh hay không, IEA tuyên bố rằng ngoài Trung Quốc và Ấn Độ, nơi sản xuất than trong nước đã được đẩy mạnh để giảm sự phụ thuộc vào bên ngoài, không có các dấu hiệu đảo ngược mạnh mẽ trong xu hướng đầu tư. ” Nói chung, các chính phủ, ngân hàng và nhà đầu tư – cũng như các công ty khai thác mỏ – tiếp tục cho thấy sự thiếu hấp dẫn đầu tư vào than, đặc biệt là than nhiệt”, đại diện của cơ quan này cho biết.
Khi nhìn vào những gì phía trước cho lĩnh vực này, Trung Quốc và Ấn Độ có khả năng thúc đẩy sản xuất than trong nước vào năm 2023, điều này có thể có tác động giảm giá đối với nhu cầu nhập than vận chuyển bằng đường biển của Mỹ, theo S&P Global Commodity Insights nhận định.
Công ty dự báo sản lượng than nội địa năm 2023 của Trung Quốc sẽ đạt 4,9 tỷ tấn, tăng từ 4,5 tỷ tấn của năm 2022. Sản lượng than của Ấn Độ dự kiến đạt 950 triệu tấn vào năm 2023, tăng từ 840 triệu tấn trong năm.
Về phần mình, IEA dự báo nhu cầu than toàn cầu sẽ ổn định quanh mức của năm 2022 là 8 tỷ tấn cho đến năm 2025.
“Tuy nhiên, trong cuộc khủng hoảng năng lượng hiện nay với tất cả những bất ổn của nó, một sự trì trệ trong tăng trưởng hoặc thu hẹp quy mô là điều có thể xẩy ra. Điều này có thể được thúc đẩy bởi những thay đổi trong hoạt động kinh tế toàn cầu, điều kiện thời tiết, giá nhiên liệu hoặc chính sách của chính phủ – chúng nằm trong số nhiều biến số tiềm năng khác”, cơ quan này cho biết trong một báo cáo trọng tâm về than.
Trong những năm tới, nhu cầu than được dự báo sẽ giảm ở các nền kinh tế tiên tiến khi năng lượng tái tạo ngày càng được sử dụng thay thế nó để sản xuất điện. Tuy nhiên, các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển ở châu Á được thiết lập để tăng cường sử dụng than nhằm giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của họ, ngay cả khi họ bổ sung thêm năng lượng tái tạo, theo đánh giá của IEA.
“Thế giới đang tiến gần đến đỉnh điểm sử dụng nhiên liệu hóa thạch, với than đá sẽ là loại đầu tiên giảm, nhưng chúng ta vẫn chưa đạt được điều đó″, ông Keisuke Sadamori, giám đốc thị trường năng lượng và an ninh của IEA, cho biết vào cuối năm 2022.
“Nhu cầu về than rất kiên định và có thể sẽ đạt mức cao nhất mọi thời đại trong năm nay, đẩy lượng khí thải toàn cầu lên cao. Đồng thời, có nhiều dấu hiệu cho thấy cuộc khủng hoảng ngày nay đang đẩy nhanh việc triển khai năng lượng tái tạo, hiệu quả sử dụng năng lượng và bơm nhiệt – và điều này sẽ làm giảm nhu cầu than trong những năm tới. Các chính sách của các chính phủ sẽ là chìa khóa để đảm bảo một con đường ổn định và bền vững phía trước”.
Ấn Độ dự báo sẽ chứng kiến mức tăng nhu cầu than lớn nhất, tiếp theo là EU ở mức 6% và Trung Quốc ở mức 0,4%.
Về giá cả, trưởng văn phòng Kinh tế Australia đang kỳ vọng sự sụt giảm gần đây của giá than nhiệt sẽ tiếp tục khi các yếu tố đằng sau đợt tăng giá kỷ lục vào giữa năm 2022 đang dần được tháo gỡ.
“Giá than nhiệt vẫn duy trì ở mức cao trong bối cảnh thời tiết xấu làm gián đoạn đang diễn ra và các vấn đề về tiếp cận tài chính / bảo hiểm”, tổ chức này cho biết. “Khi điều kiện thời tiết bình thường trở lại, giá chuẩn loại than Newcastle (6.000 kCal) được dự báo sẽ giảm từ mức trung bình 360 USD/tấn vào năm 2022, xuống còn khoảng 200 USD vào năm 2024 (vẫn cao hơn mức trung bình trong lịch sử)”.
Tương tự, giá than nhiệt sẽ giảm mạnh vào cuối năm nay xuống mức thấp nhất kể từ khi cuộc chiến ở Ukraine bắt đầu. “Sự sụt giảm này sẽ được thúc đẩy bởi nhu cầu tăng trưởng yếu hơn phát sinh từ nền kinh tế toàn cầu chậm lại”, các nhà phân tích tại FocusEconomics cho biết.
Các nhà đầu tư quan tâm đến than đá nên theo dõi các yếu tố như ảnh hưởng của các lệnh trừng phạt đối với năng lượng của Nga, khả năng chấm dứt lệnh cấm không chính thức của Trung Quốc đối với than của Úc, chính sách biến đổi khí hậu của chính phủ Úc và lượng mưa lớn hơn ở Úc.
Theo FocusEconomics, câu chuyện tương tự đối với giá than luyện kim, khi giá được dự báo sẽ giảm hơn nữa vào năm 2023.
“Thị trường đang dư nguồn cung và sẽ vẫn như vậy trong trung hạn”, các nhà phân tích của công ty cho biết. “Sản lượng của than Úc sẽ tăng lên khi sự gián đoạn khí tượng giảm bớt, trong khi nhu cầu sẽ bị ảnh hưởng bởi tăng trưởng toàn cầu chậm lại.”
Những rủi ro chính đối với triển vọng bao gồm các sự kiện thời tiết cực đoan bổ sung, giá than nhiệt, chính sách chuyển đổi xanh, sự gián đoạn phát sinh từ sự lây lan của COVID-19 ở Trung Quốc và ảnh hưởng của các lệnh trừng phạt đối với Nga.
Trưởng văn phòng Kinh tế cũng kỳ vọng giá than luyện cốc sẽ điều chỉnh trong thời gian tới.
“Mặc dù giá than luyện kim đã tăng trong những tháng gần đây, nhưng dự kiến mức tăng này sẽ không được duy trì lâu”, công ty cho biết trong báo cáo tháng 12/2022. “Sự gia tăng phần lớn được thúc đẩy bởi sự gián đoạn nguồn cung tạm thời trái ngược với các nguyên tắc cơ bản của thị trường và nhu cầu vẫn tương đối hạn chế với sản lượng sản xuất thép toàn cầu có thể phải đối mặt với một giai đoạn suy yếu.”
Giá than đá luyện cốc của Úc dự kiến sẽ giảm từ 377 USD/tấn vào năm 2022 xuống còn khoảng 230 USD vào năm 2024.
Nguồn: Investingnews.
Biên dịch: Vincent Nguyen