Các quyết định về phí USTR, khung khử carbon của IMO và những chính sách khác sẽ định hình tương lai ngành vận tải biển

Ngành vận tải biển đang đứng trước ngã rẽ quan trọng, và bất kỳ quyết định nào đưa ra trong tháng 10 cũng sẽ làm thay đổi sâu sắc tương lai ngành. Không chỉ Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO) thúc đẩy các thành viên thông qua khung khử carbon, mà Mỹ cũng chuẩn bị triển khai loạt biện pháp hỗ trợ đội thương thuyền, có thể gây tác động rộng khắp toàn cầu.

Phát biểu tại Hội nghị Bảo hiểm Hàng hải & Năng lượng Houston lần thứ 60 tuần này, Jeanne M. Grasso, Luật sư đối tác của hãng luật danh tiếng Blank Rome, đã nêu ra hàng loạt vấn đề sẽ đạt đến điểm quyết định trong vài tuần tới. Bà khuyến nghị giới chuyên môn nên theo sát diễn biến, vì nhiều vấn đề còn bỏ ngỏ đang tiến gần tới thời điểm định đoạt.

Grasso nhận định rằng ngành vận tải biển đang nổi bật chưa từng có, khi chính quyền Mỹ thúc đẩy chính sách thuế quan và các quốc gia phương Tây gia tăng trừng phạt đội tàu “bóng tối” chở dầu. Bà chỉ ra rằng, dù giữ vai trò then chốt trong thương mại toàn cầu, vận tải biển vẫn hầu như vô hình với công chúng và giới lập pháp, trừ những lúc xảy ra sự cố nghiêm trọng hoặc khủng hoảng chuỗi cung ứng như thời kỳ đại dịch COVID-19.

Trong số những vấn đề sắp đạt đến điểm bùng phát, đáng chú ý có: phí dịch vụ cảng do Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) công bố áp dụng với tàu đóng, sở hữu hoặc khai thác bởi Trung Quốc, cùng sức ép kéo dài từ thuế quan đối với ngành vận tải biển.

IMO sẽ họp vào giữa tháng 10 để các quốc gia thành viên bỏ phiếu về Khung vận tải biển phát thải ròng bằng 0 (Net-Zero Shipping Framework). Ngoài ra, báo cáo đầu tiên theo Sắc lệnh hành pháp của Donald Trump về “Khôi phục vị thế thống trị hàng hải của Mỹ” sẽ được trình vào tháng 10, báo cáo thứ hai dự kiến vào tháng 11.

Trong khi đó, Quốc hội Mỹ vẫn chưa bắt đầu điều trần về Đạo luật SHIPS for America, còn Ủy ban Hàng hải Liên bang (FMC) đang tiến hành hai cuộc điều tra: một về tác động của các quốc gia “treo cờ tiện lợi” (flag of convenience) đối với thương mại Mỹ, và một về các cảng và khu vực nút thắt có thể ảnh hưởng tới chuỗi cung ứng và dòng chảy thương mại của Hoa Kỳ.

Ngành vận tải biển đang đứng trước ngã rẽ quan trọng, và bất kỳ quyết định nào đưa ra trong tháng 10 cũng sẽ làm thay đổi sâu sắc tương lai ngành. Không chỉ Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO) thúc đẩy các thành viên thông qua khung khử carbon, mà Mỹ cũng chuẩn bị triển khai loạt biện pháp hỗ trợ đội thương thuyền, có thể gây tác động rộng khắp toàn cầu.

Phát biểu tại Hội nghị Bảo hiểm Hàng hải & Năng lượng Houston lần thứ 60 tuần này, Jeanne M. Grasso, Luật sư đối tác của hãng luật danh tiếng Blank Rome, đã nêu ra hàng loạt vấn đề sẽ đạt đến điểm quyết định trong vài tuần tới. Bà khuyến nghị giới chuyên môn nên theo sát diễn biến, vì nhiều vấn đề còn bỏ ngỏ đang tiến gần tới thời điểm định đoạt.

Đã xuất hiện tin đồn về khả năng khởi kiện pháp lý nhằm vào USTR, đặc biệt liên quan đến khiếu nại cho rằng quy định áp phí lên tàu chở xe đã vượt quá thẩm quyền mà Quốc hội trao cho USTR. Tuy nhiên, đến nay chưa có vụ kiện nào được nộp.

Song song đó, IMO đang thúc đẩy việc thông qua khung khử carbon, bao gồm mục tiêu vận hành và cơ chế phí toàn cầu đối với những tàu không đạt chuẩn. Nhiều bên trong ngành kêu gọi tạm hoãn để giải quyết các vấn đề trong khung này, nhưng Tổng thư ký Arsenio Dominguez — phát biểu cách đây hai tuần tại buổi công bố DNV Maritime Outlook — vẫn bày tỏ tự tin quá trình thông qua sẽ diễn ra đúng kế hoạch.

Mỹ đã thể hiện lập trường phản đối mạnh mẽ các nỗ lực khử carbon trong ngành hàng hải. Donald Trump thậm chí đe dọa áp thêm thuế quan hoặc biện pháp trừng phạt với các quốc gia nếu khung khử carbon toàn cầu được thông qua. Grasso nhấn mạnh nhiều dấu hỏi về việc Mỹ sẽ hành động ra sao và tác động có thể gây ra cho thương mại toàn cầu, cũng như khả năng các quốc gia tự ban hành quy định riêng, dẫn tới môi trường pháp lý phân mảnh nếu khung này không được thông qua.

Ông Trump đã giao cho các Bộ Thương mại, Giao thông Vận tải, Quốc phòng và An ninh Nội địa 180 ngày để hoàn thành báo cáo theo Sắc lệnh về Khôi phục Vị thế Thống trị Hàng hải của Mỹ, đồng thời yêu cầu xây dựng Kế hoạch Hành động Hàng hải trong vòng 210 ngày. Nỗ lực này cũng gắn liền với Đạo luật SHIPS for America, dù nhận được sự ủng hộ lưỡng đảng rộng rãi nhưng vẫn chưa được Quốc hội Mỹ đưa ra thảo luận.

Grasso chỉ ra thêm nhiều thách thức đối với các sáng kiến của Mỹ nhằm tái thiết đội thương thuyền. Cơ quan Quản lý Hàng hải (Maritime Administration) vẫn chưa có người đứng đầu mới được chính quyền Trump bổ nhiệm và Thượng viện phê chuẩn. Tháng này, chính quyền mới đề cử hai nhân sự để lấp chỗ trống trong Hội đồng Ủy ban Hàng hải Liên bang (FMC), nhưng cả hai vẫn cần Quốc hội phê chuẩn, và đến nay chính quyền cũng chưa chỉ định chủ tịch mới cho FMC sau khi nhiệm kỳ của Louis Sola kết thúc ngày 30/6.

Tại Hội nghị Houston, các diễn giả nhấn mạnh rằng ngành vận tải biển không thích sự bất ổn và thiếu chắc chắn. Hiện ngành đang chịu tác động từ nhiều yếu tố chưa rõ ràng, nhưng có thể xuất hiện một số tín hiệu sáng tỏ trong tháng 10. Grasso lưu ý, các vấn đề rời rạc hiện nay cần được gắn kết thành bức tranh thống nhất để mang lại sự minh bạch và thúc đẩy kế hoạch khôi phục ngành vận tải thương mại của Mỹ.

Chris Lin
Nguồn: maritime-executive