Mọi người đi bộ trên Quảng trường Đỏ vào một ngày nắng ở trung tâm Moscow, Nga, ngày 24 tháng 2 năm 2025. REUTERS/Evgenia Novozhenina/Ảnh lưu trữ

Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm thứ Năm cho biết ông sẵn sàng xem xét tăng một số loại thuế, đặc biệt đánh vào giới giàu, khi chính phủ chật vật cân đối ngân sách bước sang năm thứ tư của cuộc chiến tại Ukraine.

Dự thảo ngân sách dự kiến được trình quốc hội ngày 29/9. Các nguồn tin nói với Reuters rằng chính phủ đang cân nhắc tăng thuế giá trị gia tăng nhằm kiểm soát thâm hụt và duy trì quỹ dự trữ.

Trong cuộc họp với lãnh đạo các đảng phái, ông Putin cho rằng các biện pháp như thuế xa xỉ hoặc tăng thuế cổ tức chứng khoán có thể là “hợp lý” trong thời chiến, nhưng kêu gọi sự thận trọng. Ông không đề cập các loại thuế khác.

“Tại Mỹ, tôi không muốn chính trị hóa vấn đề này, nhưng trong Cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc của Việt Nam và Chiến tranh Triều Tiên, họ đã làm đúng như vậy: tăng thuế trực tiếp với những người có thu nhập cao,” ông Putin nói.

Nga áp dụng thuế thu nhập lũy tiến từ năm 2021 và nâng mức thuế cho nhóm thu nhập cao trong năm nay. Bộ Tài chính từng cảnh báo việc tăng thuế cổ tức có thể khiến nhà đầu tư chứng khoán e ngại.

Putin cam kết sẽ không có thay đổi lớn trong hệ thống thuế trước năm 2030, sau loạt điều chỉnh từ năm 2025. Ngày 5/9, ông cũng yêu cầu chính phủ tăng thu ngân sách thông qua cải thiện năng suất, thay vì tăng thuế.

Các đợt tăng thuế tiềm năng có thể đi kèm một biện pháp mới, cũng được công bố hôm thứ Năm, nhằm bảo vệ ngân sách khỏi biến động giá dầu và các lệnh trừng phạt của phương Tây với xuất khẩu năng lượng Nga.

Doanh thu dầu khí Nga dự kiến giảm mạnh

Theo sáng kiến mới sẽ triển khai từ năm sau, chính phủ sẽ hạ mức giá trần dầu – trên ngưỡng đó doanh thu dầu được chuyển vào quỹ dự trữ tài khóa – nhằm đảm bảo quỹ được bổ sung đầy đủ.

“Để làm tài chính bền vững hơn, chúng tôi đề xuất giảm sự phụ thuộc vào những yếu tố ràng buộc, dù là giá cả hay sản lượng, trong mức độ phụ thuộc của ngân sách vào doanh thu dầu khí,” Bộ trưởng Tài chính Anton Siluanov phát biểu tại diễn đàn tài chính thường niên.

Theo tính toán của Reuters, doanh thu dầu khí quốc doanh Nga trong tháng 9 dự kiến giảm khoảng 23% so với cùng kỳ năm ngoái, do giá dầu thấp hơn và đồng rúp mạnh lên.

Trong cuộc họp với nội các tuần này, ông Putin bày tỏ không hài lòng trước tốc độ tăng trưởng kinh tế chậm lại, dự kiến chỉ khoảng 1%, giảm mạnh so với 4,3% năm ngoái.

Ông Siluanov muốn khôi phục cơ chế giá dầu, gọi là “quy tắc ngân sách”, vốn bị hủy bỏ sau khi chiến sự tại Ukraine nổ ra. Truyền thông Nga cho biết Bộ trưởng từng đề xuất giảm mạnh hơn mức giá trần.

Theo quy tắc này, phần thuế phát sinh khi giá dầu vượt trần sẽ chuyển vào quỹ dự trữ tài khóa, phần còn lại dùng chi tiêu ngân sách. Khi giá xuống dưới mức trần, quỹ sẽ được sử dụng để bù thiếu hụt.

“Biện pháp sẽ củng cố ngân sách Nga,” Siluanov nói

Nếu quy tắc – lần đầu được đưa ra năm 2004 bởi cựu Bộ trưởng Tài chính Alexei Kudrin – không được áp dụng, ngân sách sẽ dễ tổn thương khi giá dầu giảm.

Siluanov cho biết biện pháp mới sẽ giúp giảm tỷ trọng doanh thu năng lượng trong ngân sách nhà nước xuống 22% từ mức khoảng 25% trong 8 tháng đầu năm 2025, khiến ngân sách “vững vàng” hơn.

Các quỹ dự trữ hình thành nhờ quy tắc ngân sách từng giúp Nga vượt qua nhiều giai đoạn suy thoái và chống chịu các lệnh trừng phạt phương Tây.

Siluanov nói mức giá trần sẽ được giảm 1 đô la Mỹ mỗi năm, đưa về 55 đô la Mỹ/thùng vào năm 2030, so với mức hiện tại 60 đô la Mỹ/thùng. Quỹ dự trữ hiện có khoảng 4 nghìn tỷ rúp (48,25 tỷ đô la Mỹ). Năm nay, chính phủ dự kiến rút 447 tỷ rúp (5,39 tỷ đô la Mỹ) từ quỹ để bù đắp một phần thâm hụt, vốn dự kiến vượt 1,7% GDP.

Dự thảo ngân sách 2026 đặt giá trung bình dầu Urals ở mức 59 đô la Mỹ/thùng, theo Siluanov, đồng nghĩa quỹ dự trữ sẽ khó được bổ sung tại mức giá trần hiện nay.

(Tỷ giá: 1 đô la Mỹ = 82,9000 rúp)

Chloe Lê
Nguồn: Reuters