Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung sẽ gặp Tổng thống Donald Trump vào thứ Hai trong chuyến công du chính thức đầu tiên tới Washington.

Trong chiến dịch tranh cử Tổng thống Hàn Quốc năm nay, Lee Jae Myung từng tuyên bố ông sẵn sàng “bò qua dưới chân Tổng thống Trump” nếu cần thiết để bảo vệ lợi ích quốc gia, nhưng cũng khẳng định rằng: “Tôi không phải người dễ bị bắt nạt.”

Giờ đây, khi đã trở thành Tổng thống, ông Lee sẽ phải kiểm nghiệm thế cân bằng đó trong cuộc gặp đầu tiên với Tổng thống Trump tại Washington vào thứ Hai.

Cả hai nhà lãnh đạo có nhiều điểm chung: đều từng sống sót sau các vụ ám sát trước khi nhậm chức, đều bày tỏ quan tâm đến việc gặp gỡ lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un. Tuy nhiên, ưu tiên của họ lại khác biệt khi xét đến liên minh đã kéo dài bảy thập kỷ giữa hai nước – đặc biệt trong bối cảnh nguy cơ xung đột liên quan đến Trung Quốc và Đài Loan, vốn được Bắc Kinh tuyên bố là lãnh thổ của mình.

Hàng chục nghìn binh sĩ Mỹ từ lâu đã đồn trú tại Hàn Quốc nhằm ngăn chặn mối đe dọa từ Triều Tiên, quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên, chính quyền Trump đang yêu cầu Seoul phải tự gánh vác nhiều hơn cho quốc phòng, trong khi Washington lại mở rộng vai trò của lực lượng Mỹ tại Hàn Quốc để kiềm chế Trung Quốc.

Hàn Quốc lo ngại rằng chính sách mà Mỹ gọi là “linh hoạt chiến lược” (strategic flexibility) có thể khiến nước này dễ bị tổn thương hơn trước Triều Tiên, đồng thời làm tăng nguy cơ bị lôi kéo vào một cuộc chiến tại Đài Loan.

Cố vấn an ninh quốc gia của ông Lee, Wi Sung-lac, cho biết hôm thứ Sáu rằng Seoul và Washington cần đảm bảo “tính linh hoạt chiến lược” sẽ không làm suy yếu an ninh của Hàn Quốc cũng như năng lực phối hợp của liên minh trong việc răn đe Triều Tiên.

Ông Wi cho hay, hai bên đã tìm được điểm đồng thuận về nguyên tắc này, nhưng các quan chức vẫn thận trọng trước sự khó lường của Tổng thống Trump.

Theo chuyên gia Hàn Quốc Sydney Seiler thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), nếu Tổng thống Trump cảm thấy cần buộc Lee Jae Myung phải đưa ra thêm những tuyên bố công khai như một đối tác trong việc đối phó với mối đe dọa kinh tế và quân sự từ Trung Quốc, thì điều đó có thể đặt ông Lee vào tình thế vượt quá những luận điểm hiện tại của mình.

Các quan chức tại Seoul cũng bày tỏ lo ngại rằng nếu Trung Quốc tấn công Đài Loan và Mỹ sử dụng lực lượng đóng tại Hàn Quốc để bảo vệ Đài Loan, thì Trung Quốc và Triều Tiên có thể sẽ đồng thời kích động một cuộc xung đột quân sự khác trên bán đảo Triều Tiên.

Những lo ngại tương tự từng được nêu trong tuyên bố chung năm 2006, trong đó Hoa Kỳ đồng ý tôn trọng lập trường của Hàn Quốc rằng nước này “sẽ không bị lôi kéo vào một cuộc xung đột khu vực tại Đông Bắc Á trái với ý chí của nhân dân Hàn Quốc.” Chỉ sau cam kết đó, Hàn Quốc mới chấp thuận “sự cần thiết của tính linh hoạt chiến lược” đối với lực lượng Mỹ đồn trú tại Hàn Quốc.

Binh sĩ Mỹ trong một cuộc diễn tập quân sự chung với Hàn Quốc vào tháng Ba tại Yeoncheon 

Nhưng đó là trước khi Hoa Kỳ coi Trung Quốc là mối đe dọa an ninh lớn nhất và đặt ưu tiên vào việc bảo vệ Đài Loan trước sự gây hấn từ Bắc Kinh. Trong những tuần gần đây, một số nhà phân tích chính sách tại Washington đã đề xuất rằng quân đội Mỹ nên cắt giảm mạnh sự hiện diện tại Hàn Quốc, vì họ không thể tự do sử dụng các căn cứ ở đây để tiến hành chiến tranh ở nơi khác.

Nếu Hàn Quốc phản đối yêu cầu của Washington về “tính linh hoạt chiến lược”, thì “Hoa Kỳ hoàn toàn có thể tái bố trí các lực lượng chủ chốt từ Hàn Quốc sang khu vực khác, nơi ít bị hạn chế hơn trong việc triển khai cho kịch bản xung đột tại Đài Loan,” theo ông Chun Yung-woo, cựu cố vấn ngoại giao và an ninh quốc gia của Tổng thống Hàn Quốc.

Trong tháng này, Tướng Xavier Brunson, Tư lệnh cao nhất của quân đội Mỹ tại Hàn Quốc, cho biết không nên mặc định rằng Hoa Kỳ sẽ muốn Hàn Quốc tham gia vào một cuộc xung đột giữa Đài Loan và Trung Quốc.

Tuy nhiên, ông nhấn mạnh: “Điều được yêu cầu ở Hàn Quốc là phải mạnh mẽ hơn trước Triều Tiên, để quân đội Mỹ có thể tập trung làm những việc khác,” Tướng Brunson nói với các phóng viên tại căn cứ Mỹ ở Pyeongtaek.

Trên đường tới Hoa Kỳ, ông Lee Jae Myung đã quá cảnh tại Tokyo và gặp Thủ tướng Shigeru Ishiba. Nhằm thể hiện thiện chí với Washington, ông Lee và ông Ishiba đã đồng ý cải thiện quan hệ song phương để hai nước có thể hợp tác chặt chẽ hơn với Hoa Kỳ trong việc kiềm chế Trung Quốc và Triều Tiên. Hai bên cũng trao đổi về những thách thức chung, bao gồm mức thuế cao của ông Trump và áp lực của ông đối với các đồng minh Mỹ trong việc tăng chi tiêu quốc phòng.

Trong khi đó, Seoul và Washington vẫn chưa thống nhất chi tiết về thỏa thuận thương mại sơ bộ đạt được hồi tháng trước. Ông Trump đã đồng ý giảm thuế xuống 15% đối với hàng xuất khẩu của Hàn Quốc, như điện thoại Samsung và ô tô Hyundai, đổi lại gói đầu tư trị giá 350 tỷ USD từ Hàn Quốc. Đồng thời, ông cũng yêu cầu Seoul phải tăng mức đóng góp hàng năm cho chi phí duy trì lực lượng Mỹ tại Hàn Quốc lên 10 tỷ USD, gấp hơn 9 lần so với hiện nay.

Những yêu cầu này khiến một bộ phận người dân Hàn Quốc đặt câu hỏi liệu tự bảo vệ đất nước mà không cần quân đội Mỹ có phải là lựa chọn tốt hơn. Trong những năm gần đây, các cuộc khảo sát cho thấy đa số công dân Hàn Quốc muốn nước này tự phát triển vũ khí hạt nhân thay vì phụ thuộc vào Hoa Kỳ để được bảo vệ.

Nguồn: Chris Lin
Nguồn: https://www.nytimes.com/