Thông lượng container tại các cảng toàn cầu đang thể hiện khả năng phục hồi đáng kinh ngạc và duy trì quỹ đạo tăng trưởng bền vững. Các dự báo cho thấy con số này sẽ tiếp tục tăng, đạt 988 triệu TEU vào năm 2027.

Sự tăng trưởng này phản ánh một sự chuyển dịch cơ bản trong các mô hình thương mại toàn cầu, được thúc đẩy bởi tiến bộ công nghệ, hội nhập kinh tế và động lực địa chính trị đang thay đổi.

Tuy nhiên, quỹ đạo tăng trưởng này đang đối mặt với những trở ngại đáng kể từ căng thẳng địa chính trị, các lỗ hổng trong chuỗi cung ứng và xung đột khu vực, những yếu tố có thể tác động mạnh mẽ đến hiệu suất trong tương lai.

Dữ liệu đã chỉ ra một số giai đoạn quan trọng trong quá trình phát triển thông lượng container. Từ năm 2012 đến 2019, ngành này đã trải qua giai đoạn tăng trưởng ổn định và có thể dự đoán được, với mức trung bình khoảng 4-5% mỗi năm, phản ánh tình hình kinh tế toàn cầu ổn định và các mối quan hệ thương mại quốc tế đang mở rộng.

Giai đoạn 2020-2021 đánh dấu một bước ngoặt lớn, khi đại dịch COVID-19 ban đầu gây ra sự gián đoạn, sau đó là sự phục hồi mạnh mẽ. Chuỗi cung ứng toàn cầu đã thích ứng với các mô hình tiêu dùng mới và sự tăng tốc của thương mại điện tử.

Giai đoạn phục hồi sau đại dịch, từ 2021-2023, đã cho thấy khả năng thích ứng của ngành vận tải container. Thông lượng ổn định ở mức 860-866 triệu TEU, đồng thời thiết lập các khuôn khổ hoạt động mới để xử lý những biến động.

Tăng trưởng dự kiến đến năm 2027 cho thấy sự mở rộng vừa phải nhưng nhất quán, báo hiệu thị trường đã trưởng thành và xuất hiện các cơ hội tăng trưởng mới ở các khu vực đang phát triển.

Hội nhập kinh tế toàn cầu tiếp tục là động lực cơ bản thúc đẩy sự tăng trưởng thông lượng container.

Bản chất liên kết của sản xuất hiện đại, đặc biệt trong các ngành điện tử, ô tô và hàng tiêu dùng, đòi hỏi các mạng lưới logistics tinh vi, phụ thuộc rất nhiều vào vận tải container. Các nền kinh tế châu Á, đặc biệt là Trung Quốc, duy trì vị thế là trung tâm sản xuất toàn cầu, tạo ra lượng hàng xuất khẩu ổn định, là nền tảng cho sự tăng trưởng thông lượng.

Sự bùng nổ của thương mại điện tử có lẽ là động lực tăng trưởng năng động nhất trong giai đoạn dự báo. Các nền tảng thương mại kỹ thuật số đã thay đổi cơ bản thói quen tiêu dùng, tạo ra nhu cầu vận chuyển thường xuyên hơn với các lô hàng nhỏ hơn, rất phù hợp với vận tải container. Xu hướng này đặc biệt có lợi cho các tuyến thương mại xuyên Thái Bình Dương và Á-Âu, nơi hàng tiêu dùng di chuyển từ các trung tâm sản xuất đến các thị trường tiêu thụ.

Việc thực hiện các Hiệp định Thương mại Khu vực cũng mang lại các cơ hội tăng trưởng có cấu trúc.

Việc thực thi Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) và nhiều thỏa thuận song phương khác đang tạo ra những điều kiện thương mại ưu đãi, khuyến khích tăng cường lưu lượng hàng hóa container trong các khu vực tham gia.

Xu hướng đô thị hóa ở các nền kinh tế đang phát triển tạo ra các trung tâm tiêu thụ mới, đòi hỏi lượng hàng nhập khẩu container đáng kể. Các thành phố ở Đông Nam Á, Châu Phi và Châu Mỹ Latinh đang trở thành các trung tâm nhu cầu mới nổi đối với hàng hóa sản xuất, vật liệu xây dựng và các sản phẩm tiêu dùng được vận chuyển bằng container. Các khu vực dân cư đô thị này không chỉ thúc đẩy tăng trưởng nhập khẩu mà còn có tiềm năng phát triển năng lực xuất khẩu theo thời gian.

Các chiến lược sản xuất gần thị trường (nearshoring) được các tập đoàn đa quốc gia áp dụng cũng tạo ra các mô hình thương mại khu vực mới. Các công ty này đang giảm sự phụ thuộc vào các nhà cung cấp ở xa và ưu tiên các mạng lưới sản xuất khu vực. Điều này có khả năng thúc đẩy luồng container nội vùng, đồng thời giảm nhu cầu vận chuyển đường dài. Xu hướng này đặc biệt ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng ở Bắc Mỹ và Châu Âu.

Đánh giá và kịch bản dự báo

Kịch bản cơ sở (khả năng cao nhất)

Mức tăng trưởng dự kiến lên 988 triệu TEU vào năm 2027 được xem là khả thi trong điều kiện hiện tại, tương đương với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm khoảng 3,5%. Kịch bản này giả định các căng thẳng địa chính trị hiện tại sẽ dần được giải quyết, kinh tế châu Á tiếp tục tăng trưởng, các dự án hiện đại hóa cơ sở hạ tầng cảng thành công và môi trường chính sách thương mại toàn cầu ổn định. Các động lực tăng trưởng chính bao gồm sự mở rộng của thương mại điện tử, quá trình đô thị hóa tại các thị trường mới nổi và những cải tiến về hiệu suất công nghệ.

Kịch bản lạc quan (Tiềm năng tăng trưởng)

Tăng trưởng nhanh hơn, đạt 1.020-1.050 triệu TEU vào năm 2027, có thể xảy ra trong các điều kiện thuận lợi. Những điều kiện này bao gồm: giải quyết xung đột ở Biển Đỏ, ổn định quan hệ thương mại Mỹ-Trung, triển khai thành công các dự án cơ sở hạ tầng lớn và kinh tế toàn cầu phục hồi mạnh mẽ. Kịch bản này đặc biệt được hưởng lợi từ việc tăng cường phát triển thương mại nội vùng và triển khai thành công các dự án tự động hóa cảng.

Kịch bản bi quan (Rủi ro suy giảm)

Tăng trưởng có thể bị hạn chế, kéo thông lượng xuống còn 920-950 triệu TEU vào năm 2027, nếu xảy ra các tình huống như: xung đột địa chính trị leo thang, tình hình Biển Đỏ tiếp tục bất ổn, suy thoái kinh tế nghiêm trọng, hoặc chiến lược "nearshoring" (sản xuất gần thị trường) làm giảm đáng kể các tuyến vận tải container đường dài. Xung đột tại eo biển Đài Loan hoặc một cuộc tấn công mạng lớn vào cơ sở hạ tầng cảng có thể tác động nghiêm trọng đến năng lực thông lượng toàn cầu.

Tăng trưởng thông lượng container toàn cầu đến năm 2027 đang đối mặt với một môi trường phức tạp: vừa có những động lực tăng trưởng cơ bản mạnh mẽ, vừa tiềm ẩn các rủi ro địa chính trị đáng kể.

Trong khi những tiến bộ công nghệ, hội nhập kinh tế và xu hướng dân số ủng hộ sự mở rộng liên tục, các cuộc xung đột khu vực, sự thiếu chắc chắn trong chính sách thương mại và những lỗ hổng của cơ sở hạ tầng lại tạo ra biến động lớn.

Chris Lin
Nguồn: Container-news