Chúng ta sắp chứng kiến một hiện tượng hiếm hoi trong lĩnh vực ngân hàng trung ương toàn cầu: Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) chuẩn bị bắt đầu một chu kỳ cắt giảm lãi suất đúng vào thời điểm nhiều ngân hàng trung ương khác đang dần kết thúc chu kỳ cắt giảm của họ. Nói một cách chính xác, Fed đang nối lại chu kỳ nới lỏng, sau khi đã tạm dừng vào tháng 12 năm ngoái sau khi công bố mức cắt giảm tổng cộng 100 điểm cơ bản trong ba tháng trước đó. Dù thế nào, ngân hàng trung ương quan trọng nhất thế giới sắp đi ngược dòng xu hướng toàn cầu — điều mà giới đầu tư đã không thấy trong nhiều năm, đặc biệt là khi nói đến chính sách nới lỏng tiền tệ.

Vì vậy, phần còn lại của thế giới có thể sẽ phải chuẩn bị tinh thần đối mặt với những biến động khó lường phía trước.

Kể từ khi đồng euro ra đời vào năm 1999, đã có bốn chu kỳ nới lỏng tiền tệ lớn trên toàn cầu, bao gồm cả chu kỳ hiện tại. Trong ba chu kỳ trước, Fed hoặc là một trong những ngân hàng trung ương lớn đầu tiên hành động (như năm 2019), hoặc là một trong những đơn vị cắt giảm lãi suất mạnh tay nhất (như thời kỳ bong bóng dotcom).

Tuy nhiên, năm ngoái Fed lại khởi động tương đối chậm, do lạm phát dai dẳng và tăng trưởng kinh tế vững khiến họ phải hành động sau phần lớn các ngân hàng trung ương khác.
Kết quả là hiện nay Fed đang phải “chạy đuổi” các cơ quan tiền tệ khác, đặc biệt là Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) và Ngân hàng Trung ương Canada (BoC), vốn đã lần lượt cắt giảm lãi suất 200 và 225 điểm cơ bản trong chu kỳ này.

Thị trường hợp đồng tương lai lãi suất hiện đang định giá khoảng 150 điểm cơ bản cắt giảm lãi suất của Fed từ nay đến cuối năm sau — cao hơn nhiều so với kỳ vọng ở phần còn lại của thế giới phát triển.
Giới giao dịch chỉ dự đoán thêm khoảng 40–60 điểm cơ bản cắt giảm trong cùng giai đoạn từ Ngân hàng Trung ương Anh (BoE), Ngân hàng Trung ương Canada (BoC), cùng Ngân hàng Dự trữ Úc và New Zealand.
Trong khi đó, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) và Ngân hàng Quốc gia Thụy Sĩ được cho là đã kết thúc chu kỳ nới lỏng, còn Ngân hàng Trung ương Nhật Bản lại đang từ từ tăng lãi suất, đi theo một lộ trình riêng biệt.

Sự phân kỳ chính sách này có thể gây ra một số vấn đề vượt ra ngoài biên giới nước Mỹ.

EUR-EKA!
Tác động rõ ràng và tức thời nhất của sự phân kỳ chính sách hiện đang thể hiện ở thị trường ngoại hối, khi đồng đô la Mỹ lại suy yếu sau một mùa hè tương đối ổn định. Việc đồng nội tệ bất ngờ — và không mong muốn — tăng giá có thể khiến nhiều ngân hàng trung ương trên thế giới gặp khó khăn.

Hãy lấy Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) làm ví dụ: Các quan chức hiện đã dự báo lạm phát lõi sẽ thấp hơn mục tiêu 2% của họ, chỉ còn 1,8% vào cuối năm 2027. Phần lớn mức tăng 15% của tỷ giá euro/USD từ đầu năm đến nay đã được đưa vào các mô hình dự báo, nhưng có lẽ chưa tính đến khả năng đồng euro còn tăng cao hơn nữa — đồng tiền có tỷ giá quan trọng nhất thế giới.
Đồng euro hiện đang trên đà ghi nhận mức tăng giá hàng năm mạnh nhất so với đô la Mỹ kể từ năm 2003. Nếu sức mạnh đồng tiền cùng với tăng trưởng bị kìm hãm bởi thuế quan tiếp tục kéo giảm lạm phát, liệu điều đó có buộc ECB phải quay lại cắt giảm lãi suất không? Có thể, nhưng như vậy sẽ đẩy lãi suất chính sách — hiện ở mức 2%, nằm giữa biên độ trung tính 1,75%–2,25% của ECB — xuống vùng kích thích, điều mà thành viên Hội đồng quản trị có ảnh hưởng Isabel Schnabel từng cảnh báo nên tránh. Theo một số thước đo, lãi suất “thực” đã điều chỉnh theo lạm phát của khu vực này hiện đã thấp hơn mức “R-star” — tức mức lãi suất trung lập dài hạn không thúc đẩy cũng không kìm hãm tăng trưởng. Đây là lý do vì sao Schnabel và nhiều người khác có thể thận trọng với việc nới lỏng thêm.

Chris Lin
Nguồn: Reuters